شناسه کالا یک بارکد 13 رقمی است که حاوی ویژگی های و مشخصات ذاتی هر کالا می باشد، در واقع این کد به نوعی شناسنامه کالا محسوب می شود و متمایز کننده کالای قاچاق از غیرقاچاق می باشد. فرایند صدور شناسه کالا بدین صورت است که ابتدا وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری دستگاه‌های تخصصی مرتبط، اطلاعات شناسایی از قبیل مشخصات فنی، برند، کاربرد و دیگر ویژگی‌های تعریف کننده هر کالا را جمع‌آوری می‌کند.
سپس بر این اساس، یک شناسه کالای 13 رقمی استاندارد به آن محصول اختصاص داده می‌شود. هر فروشنده می بایست قبل از عرضه هر محصول به بازار، شناسه کالای معتبر آن را دریافت کرده و در سامانه‌های فروش خود ثبت نماید.
توجه فرمائید که یکی از الزامات دریافت شناسه کالا در صدور صروتحساب های الکترونیکی می باشد ، مودیان می بایست پس از اخذ شناسه کالا از طریق نرم افزار واسط سامانه مودیان اقدام به ارسال صورتحساب های الکترونیکی به سامانه مودیان نمایند
انواع شناسه کالا
- شناسه اصالت کالا یا همان شناسه داخلی
شناسه اصالت کالا کد یکتای 13 رقمی است که بر اساس طبقه‌بندی استاندارد محصولات، توسط شرکت صاحب مجوز و پروانه فعالیت، بر روی کالا صادر و درج می‌شود.
هدف از شناسه اصالت کالا جلوگیری از تقلب و جعل کالا می‌باشد. با استعلام این شناسه در سامانه‌های مربوطه، مشخصات کالا نمایش داده شده و مشتری و سازمان‌های نظارتی می‌توانند از اصالت محصول خریداری شده اطمینان حاصل کنند.
شرکت‌های دارای مجوز تولید و عرضه می بایست بعد از صدور شناسه اصالت کالا و درج آن بر روی محصولات خود اقدام به عرضه کالا به بازار نمایند. رعایت این فرایند برای تمامی تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا اجباری است.
- شناسه IRC
این شناسه از سوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت به عنوان مرجع رسمی پس از بررسی های لازم، برای واحدهای تولیدی که در حوزه ی محصولات دارویی ، پزشکی و بهداشتی فعال هستند به منظور تائید اصالت و کیفیت کالاها صادر می شود.صدور شناسه IRC برای آن دسته از محصولاتی که تمامی استانداردها و ضوابط لازم را دارا باشد انجام می شود. وجود شناسه IRC روی هر محصول، نشانگر تأییدیه وزارت بهداشت برای آن کالاست.
- شناسه IVC
این شناسه به منظور تأیید کالاهای دارای کاربرد در حوزه دامپزشکی صادر می شود، از جمله داروها، افزودنی‌ها، مکمل‌ها، مواد اولیه، تجهیزات دامپزشکی، فرآورده‌های بهداشتی و زیستی، سموم و داروهای گیاهی دامپزشکی مشمول دریافت این شناسه خواهند بود. وجود این شناسه بر روی هریک از محصولات ، بیانگر تائیدیه سازمان دامپزشکی برای تولید و عرضه این محصول در بازار می باشد.
- شناسه GTIN
این شناسه نیز یک بارکد است که بر روی محصولات درج می شود با این تفاوت که ، شناسه GTIN یک شناسه استاندارد بین‌المللی برای شناسایی محصولات است که توسط سازمان جهانی شماره‌گذاری کالا (GS1) ارائه می‌شود. شناسه GTIN معمولاً شامل 8 تا 13 رقم است، اما در ایران این شناسه 14 رقمی بوده و با پیش‌شماره 626 شروع می‌شود.
برای دریافت شناسه GTIN در ایران، اشخاص باید به مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات مراجعه کرده و پس از ثبت نام، سالانه نسبت به شارژ این شناسه اقدام نمایند.
- شناسه IMEI
شناسه IMEI یک شناسه استاندارد بین‌المللی 15 رقمی است که بر روی تمامی دستگاه ها و تجهیزاتی که دارای سیم کارت بوده و از شبکه ارتباط سیار استفاده میکنند درج می شود. به عنوان مثال، تمامی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها دارای شناسهٔ IMEI منحصربفردی هستند که روی جعبه محصول درج شده است. از طریق این شناسه یکتا میتوان اطلاعاتی از قبیل، شرکت تولید کننده ، برند ، مدل و شماره سریال را استعلام نمود
- شناسه VIN
شناسه VIN یا شماره شناسایی وسیله نقلیه، یک شناسه 17 رقمی است که از ترکیب اعداد و حروف انگلیسی تشکیل شده است و حاوی اطلاعات مربوط به خودرو می باشد. این شناسه حاوی اطلاعاتی همچون کشور و کارخانه سازنده، نوع خودرو، مشخصات فنی، تاریخ تولید آن می‌باشد. در سامانه شناسه کالا، 11 رقم ابتدایی از این 17 رقم باید ثبت شود. شناسه VIN از مهمترین اطلاعات خودرو می باشد و اهمیت آن بیشتر زمانی مشخص می شود که خودرو جهت بازسازی و تعمیر به کارخانه ارسال شود و یا سرقت شود
سامانه شناسه کالا
سامانه شناسه کالا یا سامانه جامع تجارت ایران، یک سامانه الکترونیکی است که به منظور ارائه خدمات به صاحبان کالا و فعالان حوزه تجارت داخلی و خارجی، راه‌اندازی شده است. یکی از مهمترین خدمات این سامانه صدور ، استعلام و پیگیری شناسه کالا برای محصولات می باشد.از آنجائیکه دریافت شناسه جهت جلوگیری از قاچاق کالا الزامی می باشد، کلیه افراد می بایست قبل از وارد کردن کالا به بازار در این سامانه ثبت و اقدام به دریافت شناسه کالا نمایند
فرآیند دریافت شناسه کالا از طریق ثبت و ارسال اطلاعات توصیفی و شناسایی هر محصول در بخش مربوطه سامانه انجام می‌پذیرد. سپس بر اساس این مشخصات، یک شناسه یکتا به عنوان کد شناسایی آن کالا صادر می‌گردد.
نحوه دریافت شناسه کالا
- به منظور ورود به سامانه شناسه کالا و استفاده از خدمات آن، ابتدا لازم است از طریق مرورگر وب، آدرس اینترنتی ntsw.ir را وارد نموده و وارد صفحه اصلی سامانه شوید.در قسمت سمت چپ بالای صفحه، گزینه‌های ورود به حساب کاربری و ثبت‌نام قرار دارد. اگر قبلاً ثبت‌نام کرده‌اید، کافی است نام‌کاربری و رمزعبور خود را وارد نموده و وارد حساب کاربری شوید. در غیر این صورت، ابتدا لازم است نسبت به ثبت‌نام در سامانه اقدام کرده و پس از آن وارد حساب کاربری خود شوید تا بتوانید از خدمات سامانه بهره‌مند گردید.
-
پس از ورود به سامانه شناسه کالا با نام کاربری و رمز عبور، نیاز است تا نقش خود را در رابطه با ثبت یا دریافت شناسه برای کالاها مشخص کنید. دارای شناسه صنفی و یا کارت بازرگانی
اگر دارای شناسه صنفی هست و برای کالاهای مورد نظرتان اقدام به ثبت و دریافت شناسه کنید.
همچنین اگر دارنده کارت بازرگانی بوده و فعالیت شما در زمینه تجارت کالا است، گزینه “کارت بازرگانی” را انتخاب کرده و وارد مراحل بعدی ثبت نام و دریافت خدمات سامانه شوید.
-
در مرحله ثبت درخواست شناسه کالا، ابتدا لازم است در قسمت سمت راست صفحه، روی گزینه “فهرست کالاهای وارداتی” کلیک کنید.
سپس از منوی باز شده، گزینه “ثبت کالای جدید” را انتخاب نمایید تا وارد فرم ثبت درخواست شناسه کالا شوید.
در این فرم باید مشخصات کامل محصول مورد نظر از جمله نام تجاری، برند، شرکت سازنده، کشور سازنده، تعداد، مشخصات فنی، کاربرد و دیگر اطلاعات لازم از جمله شناسه کالای بین المللی GTIN را وارد نمایید.
- مرحله آخر ، با تائید اطلاعات وارد شده و انتخاب دکمه ثبت، می توانید شناسه کالای مربوطه را دریافت نمائید،شناسه کالای دریافتی در قسمت فهرست کالاهای وارداتی قرار میگیرد.
نحوه استعلام شناسه کالا
- ابتدا وارد سایت سامانه جامع تجارت ایران به نشانی https:// ntsw.ir می شویم و در منوی سرفصل استعلامات، اسناد تجارت داخلی را انتخاب می کنیم.
- سپس از منوی سمت راست ،استعلام شناسه کالا را انتخاب می نمائیم
- سپس مدل کالایی که شناسه آن را میخواهیم از روی جعبه پیدا کرده و در قسمت شرح کالا وارد می نمائیم و دکمه ی جست و جو را کلیک می کنیم.
- اگر محصول ثبت شده باشد و دارای شناسه کالا باشد ، اطلاعات مربوط به شناسه کالا را مشاهده خواهید کرد ، حتما اطلاعات مندرج در سایت را با محصولی که در اختیار دارید مطابقت دهید و از صحبت اطلاعات اطمینان حاصل کنید.
- اگر شناسه کالا را در اختیار داشته باشید و بخواهید شناسه مربوطه را با شناسه ای که در سامانه تجارت تطابق دهید ، ابید به وبسایت سامانه تجارت ایران به نشانی https://www.ntsw.ir/ مراجعه نموده. از منوی سرفصل استعلامات به بخش شناسه کالا وارد شوید.شناسه کالا را وارد نمائید و بر روی دکمه ی جست و جو کلیک کنید. در صورتی که شناسه کالای وارد شده صحیح باشد ،نام و اطلاعات کالای وارد شده نمایش داده می شود.در غیر این صورت باید از طریق نام محصول و یا مدل اقدام به جست و جوی شناسه کالا نمائید
- اگر از دو روش بالا موفق به دریافت شناسه کالا نشدید، می بایست کالای خود را در سامانه ثبت و شناسه کالای جدید دریافت نمائید
کلام آخر
شناسه کالا ، کد یکتایی است است که همانند شناسنامه عمل کرده و حاوی تمامی اطلاعات کالا می باشد.شناسه کالا مشابه کد ملی برای افراد، به منظور شناسایی و ردیابی هر کالا در طول زنجیره تولید و توزیع، عمل می کند.
هر کالا بر اساس ویژگی‌ها و مشخصات خاص خود از جمله نوع، دسته‌بندی، برند، مدل، کاربرد و غیره، دارای یک شناسه یا کد منحصربفرد خواهد بود که آن را از سایر کالاها متمایز می‌سازد. از شناسه کالا به منظور جلوگیری از قاچاق کالا استفاده می شود
بر اساس قانون، تمامی تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا ملزم به دریافت شناسه کالا و درج آن بر روی بسته‌بندی، اقدام نمایند تا امکان ردیابی آن کالا در طول زنجیره تامین از تولید تا مقصد (مصرف کننده نهایی) فراهم گردد.
